Dodatkowe informacje dla składających wniosek o świadczenia z pomocy społecznej na stronie :Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 901 ) oraz ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego ( t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 775 z późn. zm. ).
Zgodnie z przepisem art. 102 ww. ustawy o pomocy społecznej świadczenia z pomocy społecznej udzielane są na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Pomoc społeczna może być udzielona z urzędu.
Do wniosku pisemnego osoba ubiegająca się o przyznanie świadczeń pomocy społecznej dołącza dokumenty niezbędne do ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej. Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby lub rodziny ustala się na podstawie następujących dokumentów:
1) dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość;
2) skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub książeczki zdrowia dziecka (do wglądu);
3) dokumentów określających status cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej;
4) decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej;
5) orzeczenia komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem 1 września 1997 r., orzeczenia lekarza orzecznika o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenia komisji lekarskiej;
6) orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;
7) zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;
8) zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych), zawierającego informacje o potrąconej zaliczce na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;
9) zaświadczenia albo oświadczenia o okresie zatrudnienia, w tym o okresach, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, oraz o okresach nieskładkowych;
10) dowodu otrzymania renty, emerytury, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia
przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej;
11) zaświadczenia urzędu gminy albo oświadczenia o powierzchni gospodarstwa rolnego
w hektarach przeliczeniowych;
12) zaświadczenia albo oświadczenia o kontynuowaniu nauki w gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej;
13) decyzji starosty o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, utracie statusu osoby bezrobotnej, o przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, wznowieniu wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia szkoleniowego, stypendium, dodatku aktywizacyjnego albo oświadczenia o pozostawaniu w ewidencji bezrobotnych lub poszukujących pracy;
14) decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu kapitału początkowego;
15) zaświadczenia albo oświadczenia o zobowiązaniu do opłacania składki na ubezpieczenie społeczne rolników;
a) dowodu opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne rolników;
b) dowodu opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą;
16) zaświadczenia albo oświadczenia o zadeklarowanej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą;
17) zaświadczenia albo oświadczenia, o których mowa w art. 8 ust. 7 i 8;
18) zaświadczenia albo oświadczenia o uzyskaniu dochodu, o którym mowa w art. 8 ust. 11 i 12 ustawy o pomocy społecznej;
19 decyzji organów przyznających świadczenia pieniężne;
20) oświadczenia o stanie majątkowym.
Przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej. Decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego. Rodzinny wywiad przeprowadza pracownik socjalny. Szczegółowe zasady przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 sierpnia 2016 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego. Zgodnie z przepisami rozporządzenia wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania osoby lub rodziny albo w miejscu ich pobytu w dniach roboczych w godzinach pracy ośrodka. Pracownik socjalny, przeprowadzając wywiad, bierze pod uwagę indywidualne cechy, sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby samotnie gospodarującej lub osób w rodzinie, mogące mieć wpływ na rodzaj i zakres przyznawanej pomocy. Wywiad przeprowadza się w terminie 14 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o konieczności jego przeprowadzenia,
a w sprawach niecierpiących zwłoki, wymagającej pilnej interwencji pracownika socjalnego wywiad przeprowadza się niezwłocznie, nie później niż w terminie 2 dni roboczych.
Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, lub na jego aktualizację stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej ( art. 107 ust. 4a ustawy o pomocy społecznej ).
Pomoc społeczna ma na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne możliwości, zasoby i uprawnienia. Wspiera te osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Jednym z głównych zadań pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom poprzez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Rodzaj, forma i rozmiar świadczonej pomocy jest uzależniona od zgłaszanych potrzeb, okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy i możliwości Ośrodka. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:
1) ubóstwa;
2) sieroctwa;
3) bezdomności;
4) bezrobocia;
5) niepełnosprawności;
6) długotrwałej lub ciężkiej choroby;
7) przemocy w rodzinie;
7a) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
9) bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
10) uchylony;
11) trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
12) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu zakładu karnego;
13) alkoholizmu lub narkomanii;
14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
15) klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:
1) osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty – 776 zł
2) osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza – 600 zł
3) rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę
w rodzinie, zwanej dalej „kryterium dochodowym rodziny”, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z ww. powodów lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej. W szczególnie uzasadnionych przypadkach na podstawie art. 41 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi, a także zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową.
Zgodnie z przepisem art. 102 ustawy o pomocy społecznej, świadczenia z pomocy społecznej udzielane są na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.
Pomoc społeczna może być udzielona z urzędu.
RODZAJE ŚWIADCZEŃ PIENIĘŻNYCH
ZASIŁEK STAŁY
Jest to świadczenie pieniężne o charakterze obligatoryjnym (obowiązkowym) przysługującym na podstawie art. 37 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
Zasiłek stały przysługuje:
- pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;
- pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
Zasiłek stały ustala się w wysokości:
• w przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnicy pomiędzy kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku stałego nie może być wyższa niż 645 zł miesięcznie;
• w przypadku osoby w rodzinie – różnicy pomiędzy kryterium dochodowym na osobę w rodzinie, a dochodem na osobę w rodzinie.
Wysokość zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.
Przez osobę samotnie gospodarującą rozumiemy osobę prowadzącą jednoosobowe gospodarstwo domowe.
Przez rodzinę ustawodawca natomiast rozumie osoby spokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące.
Całkowita niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo zaliczenie do I lub II grupy inwalidów lub legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
ZASIŁEK OKRESOWY
Świadczenie to przysługuje na podstawie art. 38 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej i adresowane jest do osób i rodzin bez dochodów lub o dochodach niższych niż ustawowe kryterium dochodowe. Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Okres na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy. Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł.
Zasiłek okresowy ustala się:
• w przypadku osoby samotnie gospodarującej – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że miesięczna kwota zasiłku nie może być wyższa niż kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie; • w przypadku rodziny – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
Kwota tak ustalonego zasiłku okresowego nie może być niższa niż 50 % różnicy między:
• kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;
• kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
ZASIŁEK CELOWY
Zasiłek celowy jest świadczeniem pieniężnym o charakterze fakultatywnym (uznaniowym) i może zostać przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej w szczególności na pokrycie części lub całości zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Zasiłek celowy może by ć przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego oraz w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej. Zasiłek ten może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.
SPECJALNY ZASIŁEK CELOWY
Świadczenie może być przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium ustawowe – w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej tj. 776,00zł lub rodziny 600,00 zł x liczba osób w rodzinie, który nie podlega zwrotowi.